واکنش تابعی و پارامترهای دموگرافیک کفشدوزک hippodamia variegata نسبت به شته های aphis gossypii و acyrthosiphon pisum

چکیده: با توجه به سرعت تولید مثل شته ها، دوره رشدی کوتاه و نیز احتمال بروز مقاومت در شته ها نسبت به حشره کش ها استفاده از عوامل بیولوژیک برای کنترل آنها در محیط های مختلف پیشنهاد شده است. کفشدوزک ها از جمله مهم ترین دشمنان طبیعی شته ها در محیط های طبیعی محسوب می شوند. یکی از گونه های معروف آنها کفشدوزک hippodamia variegata (goeze) است. از آزمون هایی که می تواند به تشخیص پتانسیل این کفشدوزک برای کنترل شته ها کمک کند، تعیین مقادیر پارامترهای زیستی و پارامترهای واکنش تابعی می باشد.برای محاسبه پارامترهای زیستس این کفشدوزک 70 عدد لارو سن اول همسن با تغذیه از شته جالیز و 70 لارو همسن دیگر با تغذیه از شته نخود فرنگی استفاده شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش جک نایف تجزیه و تحلیل شدند. شرایط محیطی کنترل شده و شامل دمای 1 25 ، رطوبت نسبی 10 60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بود.آزمایشات به مدت 24 ساعت و در 10 تکرار انجام شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) به ترتیب 03/0 و 14/0 روی شته های جالیز و نخود فرنگی تعیین گردید. طول مدت زمان هر نسل (t) با تغذیه از شته جالیز و شته نخود فرنگی به ترتیب62/33، 33/33 روز،نرخ خالص تولید مثل (grr) به ترتیب 3، 49/118 ماده / ماده / نسل بود. همچنین مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) روی شته جالیز و شته نخود به ترتیب 79/15، 81/4 روز محاسبه گردید. نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) برای کفشدوزک نیز محاسبه شد که به ترتیب روی شته جالیز و نخود فرنگی 03/1 و 15/1 بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده میانگین تعداد نتاج ماده به ازای هر ماده در هر روز (mx) نسبت به شته جالیز و شته نخود به ترتیب 52/1 و 48/4 عدد بود. در این تحقیق، واکنش تابعی لاروهای سن سوم، چهارم و حشرات کامل ماده کفشدوزک نسبت به پوره های سن چهارم شته جالیز روی دیسک برگی و گیاهچه کامل خیار، و نسبت به پوره سن چهارم شته نخود فرنگی درون پتری ارزیابی شد. نوع واکنش تابعی سنین سوم، چهارم و حشرات کامل ماده با نوع دوم مطابقت داشت. مقادیر قدرت جستجو گری و زمان دستیابی نسبت به شته جالیز روی دیسک برگی به ترتیب برای لارو سن سه 0961/0 و 0499/0، برای لارو سن چهار 1206/0 و 0601/0 و حشرات کامل ماده 0936/0 و 1115/0، نسبت به شته جالیز روی گیاه کامل خیار به ترتیب برای لارو سن سه 0327/0 و 0743/0، برای لارو سن چهار 0387/0 و 0231/0 و برای حشرات کامل ماده 0660/0 و 0744/0، نسب به شته نخودفرنگی به ترتیب برای لارو سن سه 0340/0 و 0198/0، برای لارو سن چهار 0382/0 و 00483/0 و برای حشرات کامل ماده 0988/0 و 00608/0 برآورد گردید.